Dünyanın En Eski Ok Zehri Bulundu: 7 Bin Yıllık Kemikte Detaylı İnceleme
İlk keşfinden bu yana Witwatersrand Üniversitesi’nde muhafaza edilen kemik, bölgedeki arkeolojik çalışmaların yeniden başlamasıyla 2022 yılında detaylı bir şekilde incelendi. Yapılan araştırmalar, kemiğin içine yerleştirilmiş üç adet kemik ok ucu etrafındaki maddenin sıradan bir tortu olmadığını ortaya koydu.
En Az İki Toksik Bitki Bileşeni İçeriyor
Yapılan mikro-CT taramaları ve kimyasal analizler, zehir karışımının en az iki toksik bitki bileşeninden olan digitoksin ve strofantin içerdiğini gösterdi. Ayrıca, güçlü bir toksin olan ricin’in yan ürünü risinoleik asidin de tespit edildi. Bu durum, farklı bitkilerden elde edilen bileşenlerin karmaşık bir tarifin parçası olduğunu gösteriyor.
Zehirli okların kullanılması, avcılık teknolojisinin önemli bir evrimi olarak kabul ediliyor. Güney Afrika’daki farklı grupların, bitkilerden ve hayvanlardan elde ettikleri çeşitli zehirleri oklarında kullandığı biliniyor. Ancak bu keşif, eski dönemlerde bile çok bileşenli zehir tariflerinin bilindiğini kanıtlayan en eski örnek olarak öne çıkıyor.
Üniversiteden Justin Bradfield, bu zehirin hazırlanmasının, o dönemdeki insanların detaylı farmakolojik bilgiye sahip olduğunu gösterdiğini belirtiyor. Bu durum, avcılık teknolojisinde olduğu kadar toplumların bilgi paylaşımı ve organizasyon becerilerinde de ileri bir seviyeye ulaşıldığını kanıtlıyor.
Uzun Mesafeli Ticaret İzleri
Digitoksin ve strofantin içeren bitkilerin Kruger Mağarası çevresinde doğal olarak bulunmaması, bu maddelerin ya uzun mesafelerden taşındığını ya da ticaret yoluyla elde edildiğini gösteriyor. Araştırmacılara göre, bu durum o döneme özgü farmakolojik bilgi ve organizasyon becerileri hakkında önemli ipuçları sunmaktadır.
Araştırma, Güney Afrika’da daha önce keşfedilen diğer zehir buluntularını da içermektedir. Örneğin, 24 bin yıllık bir tahta spatulada ricinoleik asit bulunmuştu. Ancak Kruger Mağarası’ndan çıkarılan kemik, çok bileşenli bir zehir tarifinin kanıtı olarak önem arz etmektedir.
